vrijdag 29 maart 2024

‘Fiets zonder GPS,’ zegt GPS-deskundig.

gpsOnlangs verscheen de fietsroman ‘Nooit Meer de Weg Kwijt – Op de fiets naar Auschwitz’. Tijdens de fietstocht van Delft naar Auschwitz legde Tjeu Lemmens 2000 kilometer af zonder gebruik te maken van GPS of GPS-tracks. En dat terwijl de auteur GPS-deskundige is.

‘Waarom zou je een route volgen die een ander heeft bedacht of een machine voor je berekent?’ stelt de 60-plusser die het liefst het brede overzicht van kaarten gebruikt om zelf routes uit te stippelen. ‘De kaart moet wel voldoende details bezitten. Soms zie je fietsers met autokaarten op schaal 1:1.000.000 of een ANWB-routekaart. Dat is smeken om de weg kwijt te raken. Soms ook zie je fietsers in paniek raken als de batterij van hun GPS-apparaat leeg is.’

Lemmens heeft nog een sterk argument om je te beperken tot kaarten. Het lezen van een kaart betekent dat je je moet oriënteren in de ruimte. Dat vergt behoorlijk wat cognitieve inspanning en volgens wetenschappelijk onderzoek door neuropsychologen is een combinatie van lichamelijke inspanning en cognitieve inspanning goed voor het (ouder wordende) brein.

Raadt hij het gebruik van GPS af? ‘Iedereen moet gebruiken wat hij handig vindt. GPS is een fantastische technologie en wordt veel gebruikt door mensen die moeite hebben met het lezen van kaarten. Voor hen is het een geweldige uitkomst. Maar voor mij gaat er niets boven de rijkdom aan informatie vastgelegd op kaarten.’

Als mensen naar vreemde oorden gaan, zijn ze vaak bang om te verdwalen. ‘Dat is nergens voor nodig,’ vindt Lemmens. ‘Het is niet erg als je de weg kwijt raakt als je maar weet hoe de weg terug te vinden. Als je van de gebaande afwijkt, en dat doe je als je zonder GPS fietst, zet je de poorten open naar avontuur. En dat is toch wat je wilt als vakantiefietser.’

Verdwaald hijzelf nooit eens? ‘Jazeker! Tijdens de hele tocht ben ik meerdere malen de verkeerde kant op gefietst. Door op de zonnestand en de windrichting te letten vond ik het spoor weer terug.’

Eerder verscheen van Lemmens Op de fiets naar Cappadocië. Meer nog dan in de Cappadociëroman draait het in zijn Auschwitzroman om ontmoetingen met de lokale bevolking en met collega lange afstandsfietsers, resulterend in boeiende, humoristische en soms venijnige dialogen. ‘Voor mij was het een pelgrimage, een tijd om jezelf te zoeken en te vinden.’ De Santiago de Compostella-ganger, die dit zegt, wordt van repliek gediend met: ‘Ze hadden jou toch niet ergens verstopt, dat je jezelf moest zoeken?’

Twee studentes, die tijdens hun fietstocht naar Berlijn veel van gedachten hebben gewisseld over de zorgelijke toestand van het vaderland, karakteriseren Nederland als: ‘Nederland is een land voor zieken, zwakken, oudjes en zorgbehoevenden.’

Een Berlijnse chaperon van een Ghanese prinses vindt dat het maar eens afgelopen moet zijn met dat rare zelfbeklag van Nederlanders over hun slavernijverleden: ‘Wij kunnen toch moeilijk nu nog de Italianen de schuld geven dat de Romeinen ons twee millennia terug hebben overheerst en daarvoor compensatie eisen.’

Waarom deze tocht? Fietsen door drie vroegere Oostbloklanden – DDR, Tsjechië en Polen – dat leek Lemmens en zijn vrouw wel wat. Het boek bevat geen uitvoerige beschrijvingen van routes en bezienswaardigheden. ‘Het is meer een waarheidsgetrouwe roman en zeker geen dagboek of lineair reisverslag,’ stelt Lemmens, die aan de Technische Universiteit Delft geo-data inwinningstechnieken doceert.

Hoe dichter het echtpaar Auschwitz nadert hoe talrijker de bespiegelingen over de uitwassen van superioriteitsgevoelens, oorlogszucht en vernietigingsdrang.

Wie in een reisboek geen oppervlakkige beschrijvingen over de landsaard, geschiedkundige liflafjes of andere franje zoekt, is met Nooit Meer de Weg Kwijt goed op weg.

Over de auteur

Tjeu Lemmens doceert geo-data inwinningstechnieken aan de Technische Universiteit Delft. Op zijn vakgebied heeft hij internationale faam verworven als columnist van GIM International, een tijdschrift dat wereldwijd wordt verspreid. Zijn roots als landmeter zijn in de fietsroman Nooit Meer de Weg Kwijt duidelijk te bespeuren. Naast vakboeken en vakliteratuur publiceerde hij eerder Op de Fiets naar Cappadocië, een fietsroman die door pers en publiek lovend werd ontvangen.