De Band

Zoals bij de behandeling van het wiel al duidelijk is geworden is de band zeer bepalend voor het rijcomfort en gedrag van het wiel. Door een goede band voor de fiets te kiezen kan het rijplezier aanzienlijk vergroot worden. Bij de keuze van de juiste bandtype spelen de volgende eigenschappen een rol:

• De grip
• De vering
• De rolweerstand
• De weerstand tegen lekrijden

Bij de keuze van de juiste band zijn vooral de gebruiksomstandigheden van belang en het comfort dat de fietser wenst.

 

Fietstypes en bandenmaten

Er zijn talloze fietstypes en bandenmaten beschikbaar, en het is onmogelijk om alle mogelijke combinaties in één opsomming te presenteren. Hier is echter een overzicht van enkele veelvoorkomende fietstypes en de bijbehorende bandenmaten volgens het ETRTO (European Tire and Rim Technical Organization) systeem:

Stadsfietsen / Hybride fietsen.

• Diameter: 622 mm (28 inch)
• Breedte: 28-47 mm
• Profiel: Gladslick, lichte groeven of noppen
• Luchtdruk: 2,5 – 4,5 bar (35 – 65 psi)

Mountainbikes.

• Diameter: 559 mm (26 inch) of 584 mm (27,5 inch) of 622 mm (29 inch)
• Breedte: 47 – 62 mm voor 26-inch , 50 – 68 mm voor 27,5-inch, 50 – 68 mm voor 29-inch
• Profiel: Grof profiel met diepe noppen voor grip in ruw terrein
• Luchtdruk: 1,8 – 2,7 bar (26 – 40 psi) voor 26-inch, 1,5 – 2,5 bar (22 – 36 psi) voor 27,5-inch, 1,5 – 2,5 bar (22 – 36 psi) voor 29-inch

Racefietsen.

• Diameter: 622 mm (28 inch)
• Breedte: 20 – 32 mm
• Profiel: Meestal glad voor minimale rolweerstand op gladde wegen
• Luchtdruk: 6,0 – 8,3 bar (85 – 120 psi)

Cyclocrossfietsen.

• Diameter: 622 mm (28 inch)
• Breedte: 28 – 38 mm
• Profiel: Vaak grover dan racefietsbanden voor offroad-prestaties
• Luchtdruk: 2,8 – 4,5 bar (40 – 65 psi)

Trekkingfietsen.

• Diameter: 622 mm (28 inch)
• Breedte: 35 – 47 mm
• Profiel: Licht grof profiel voor veelzijdigheid op verschillende ondergronden
• Luchtdruk: 3,0 – 5,0 bar (45 – 70 psi)

BMX-fietsen.

• Diameter: 406 mm (20 inch)
• Breedte: 44 – 60 mm
• Profiel: Grof profiel met dikke noppen voor stunts en tricks
• Luchtdruk: 3,0 – 6,0 bar (40 – 85 psi)

Fatbikes.

• Diameter: 559 mm (26 inch) of 584 mm (27,5 inch)
• Breedte: 80 – 128 mm
• Profiel: Zeer grof profiel voor grip op zand, sneeuw en modder
• Luchtdruk: 2 – 3,8 bar (20 – 40 psi)

Dit is slechts een selectie van fietstypes en bandenmaten, en er zijn nog veel meer variaties beschikbaar. Voor de meest nauwkeurige informatie over bandenmaten en specificaties kun je het beste de fabrikantsspecificaties raadplegen of een professionele fietsenwinkel bezoeken.

Het wegdek

Fietsbanden zijn van cruciaal belang voor de prestaties en het comfort van fietsers, en de keuze van het juiste profiel hangt sterk af van het type wegdek waarop je fietst. Of je nu op verharde of onverharde wegen rijdt, de juiste band kan het verschil maken.

Op onverharde wegen, zoals bospaden, gravelpaden en ruig terrein, zijn positieve noppen, zoals die te vinden zijn op mountainbikebanden, van onschatbare waarde. Ze bieden grip en tractie, waardoor je de controle behoudt op losse en ruwe ondergronden. Negatieve dwarsribbels voegen echter weinig toe op onverharde wegen.

Wanneer je voornamelijk op verharde wegen fietst, is een semi-slick een uitstekende keuze. Deze banden hebben een glad loopvlak in het midden voor lage rolweerstand, wat betekent dat je met minder inspanning kunt fietsen. Aan de zijkanten hebben ze nog steeds profiel, waardoor je betere grip hebt in bochten.

Het is essentieel om rekening te houden met de omstandigheden waarin je fietst en het gewenste prestatieniveau. Fietsen op onverharde wegen vereist banden met offroad-capaciteiten, terwijl gladde wegen profiteren van banden met een lage rolweerstand. Door de juiste te kiezen voor het juiste terrein, kun je jouw fietservaring aanzienlijk verbeteren.

Bandendruk en bandenvolume.

De bandendruk en het bandenvolume bepalen het veergedrag van de band en daarmee in sterke mate het comfort van de fiets. Hoe groter het volume van de band, hoe groter de veerweg en beter het comfort. Het beste kan dan ook een vrij brede band gebruikt worden. De veerstijfheid wordt bepaald door de druk in de band. Hoe lager de druk, hoe slapper de vering. Een band met lage druk zal goed alle oneffenheden wegnemen. Bij een lage druk is de rolweerstand echter hoog en kan de band in een bocht van de velg afrollen. Op de band staan de geadviseerde druk en de maximale druk. Voor zware rijders moet de band harder opgepompt worden. De druk kan gemeten worden door een losse drukmeter op het ventiel te zetten of door een fietspomp met drukmeter te gebruiken.

Rolweerstand.

De rolweerstand wordt bepaald door de druk en het materiaal van de band. Hoe hoger de druk, hoe lager de rolweerstand, en hoe soepeler een band (materiaal en wanddikte), hoe lager de rolweerstand. Racebanden zijn vrij smal. Dit is niet omdat smallere banden een lagere rolweerstand hebben maar omdat smalle banden sterker zijn. Hierdoor kan de druk in de banden hoger en de wanddikte van het materiaal dunner zijn. Een smalle hoge-drukband geeft veel minder comfort dan een brede. De fietser moet een keuze maken tussen weinig comfort en lage rolweerstand of veel comfort en een hoge wolweerstand. Profiel verhoogt ook de rolweerstand. Profiel maakt de band immer dikker.

Lekke band.

Een lekke band is een van de grootste ergernissen van fietsers. Het is dan ook zaak om de kans op een lekke band zo laag mogelijk te maken. De volgende zaken kunnen een lekke band tot gevolg hebben:

• Het binnendringen van scherpe voorwerpen
• Het scheuren van de wang
• Het scheuren van het loopvlak
• Poreusheid van de binnenband
• Kleine barstjes in de buitenband
• Losgelaten plakkertjes
• Een kapot ventiel
• Doorslaan van de band op de velg
• Het niet goed in monteren van de binnenband
• Montage van een binnenband met te kleine breedtemaat
• Scherpe spaaknippels, scherpe nippel gaten of uitstekende spaken

De weerstand tegen het binnendringen van scherpe voorwerpen wordt bepaald door de constructie van de band. Een buitenband bestaat uit verschillende vezellagen. Door extra sterke lagen in de buitenband te verwerken wordt de weerstand tegen lekrijden verhoogd. Als anti-leklaag worden lagen gebruikt opgebouwd uit aramidevezels en/of lagen van een soepel rubber dat zich om een scherp voorwerp stulpt. Ook het gebruik van latex binnenbanden verhoogd de weerstand tegen het binnendringen van scherpe voorwerpen. Als een lekke band veroorzaakt is door een scherp voorwerp moet goed gecontroleerd worden of het scherpe voorwerp zich nog in de buitenband bevindt. Het op tijd verwijderen van kleine steentjes en dergelijke uit de buitenband kan voorkomen dat ze steeds dieper in de band dringen en uiteindelijk de binnenband lek stoten. Kleine scheurtjes in het loopvlak van de buitenband kunnen gerepareerd worden met 1 seconde lijm.

Slijtage van de wang.

Het scheuren van de wang van de band kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder slijtage van de wang, te hoge druk in de band, bramen op de velg en aantasting van de sterkte van de wang door oververhitting. Slijtage van de wang kan ontstaan door slechte montage van remblokjes of een slechte montage van de dynamo. U dient een dynamo uitsluitend te gebruiken in combinatie met een band met speciaal loopvlak voor de dynamo. Een te hoge druk zal over het algemeen niet direct tot een lekke band leiden.

Wel wordt het risico groter dat de band gaat scheuren. Door scherpe bramen op de velg kan de band daar scheuren. Scherpe bramen worden meestal veroorzaakt door gebruik van stalen bandenlichters bij aluminium velgen. Wanneer langdurig met een velgrem geremd wordt kan de temperatuur in de band zo hoog worden dat de sterkte en stijfheid van het rubber wordt aangetast. Hierdoor wordt de kans op een lekke band groter. Voorral de kans dat de wang uitscheurt wordt groter. Omdat langdurig remmen met velgremmen juist gebeurt in lange afdalingen kan dit tot gevaarlijke situaties leiden.

Temperatuurverhoging.

Veel mensen denken dat de lekkage veroorzaakt wordt door de verhoogde druk als gevolg van de temperatuurverhoging. De drukverhoging is echter gering. Bij een temperatuurstijging in de band van 60°C is wordt de druk in de band maar 1 bar hoger. Immers de drukverhoging is rechtevenredig met de temperatuurverhoging. (Bij een temperatuurverhoging van 20° C naar 80° C is de temperatuurverhoging gerekend in K 20% (357K-297K = 1,2). Als de druk in de band 5 bar was dan wordt de druk 6 bar.

Omdat de band het zwaarst belast wordt bij de wang zal een band over het algemeen daar eerder scheuren. Een scheur in het loopvlak wijst er op dat er te lang is doorgereden met een versleten band. Een band moet vervangen worden als er nagenoeg geen profiel meer zichtbaar is.

Binnenband.

Een binnenband kan poreus worden door ouderdom en als er vet, olie, vaseline of een schoonmaakmiddel in de band terecht is gekomen. Bij het vervangen van een poreuze binnenband moet dan ook goed gecontroleerd worden of de buitenband vetvrij is. Een buitenband kan door veroudering scheurtjes in het loopvlak gaan vertonen. Een buitenband met scheurtjes in het loopvlak dient vervangen te worden. Plakkertjes kunnen verkeerd gelijmd zijn of loskomen als de band te warm wordt. Bij een lekke band is het voor de fietsspecialist meestal economischer om de band te vervangen dan te plakken.

Als de oorzaak van de lekke band niet duidelijk is, is het raadzaam om eerst het ventiel te controleren. Als het lek door een kapot ventiel wordt veroorzaakt hoeft de band niet gedemonteerd te worden en kan alleen het ventiel vervangen worden. Vooral het ventielslangetje van de Dunlopventielen gaat snel kapot..

Wanneer met een te zachte smalle band gereden wordt bestaat het risico dat de band doorslaat tegen de velg als over een oneffenheid gereden wordt. Dit kan twee kleine sneetjes in de binnenband veroorzaken ( ook wel snakebite genoemd). Vooral dunne racebandjes hebben hier last van omdat de veerweg bij deze bandjes gering is. Smalle bandjes moeten dan ook altijd hard opgepompt worden om doorslaan tegen de velg te voorkomen.

Montage binnenband.

Tijdens de montage van de binnenband kunnen bandenlichters lekken veroorzaken, en de binnenband kan ook vastgeklemd worden tussen de hieldraad en de velg. Als je een smalle binnenband monteert in een brede buitenband, moet je de binnenband sterk uitrekken om deze tegen de buitenband te drukken. De kans op scheuren van de binnenband wordt daardoor groter. Latex binnenbanden hebben hier minder last van dan butalex binnenbanden omdat latex veel meer kan rekken.

Dor scherpe spaaknippels, nippelgaten en uitstekende spaken kan de binnenband lek gestoten worden. Slijp spaken af die uit de nippels steken en monteer een goed velglint.
Ter voorkoming van lekke banden zijn er antilekmiddelen in de handel. Deze worden in de band gespoten. Als er een gaatje in de band zit, vloeit het antilekmiddel hierin en dicht het gat. Nadeel van kestoppers is dat het spul giftig is en dat bandenplakkers niet meer goed plakken als er in de band antilekmiddel zit.

Een radicale methode om van lekke banden af te komen is de montage van een massieve band. Nadeel is dat het comfort van massieve banden zeer gering is vergeleken met luchtbanden en dat ze iets minder grip hebben dan luchtbanden door het ontbreken van vering en de lagere wrijvingscoëfficiënt van het materiaal waar ze van gemaakt zijn.