De Velg.

De Velg.

De velg dient om de band te monteren en sterkte te geven aan het wiel. Daarnaast dienen de zijflanken van de velg als remschijf van de velgremmen. De belangrijkste eis die aan een velg gesteld moet worden is dan ook dat die de band goed moet vasthouden, bestand moet zijn tegen de grote spaakkrachten en krachten van het wegdek en dat de zijflanken geschikt zijn om als remmateriaal dienst te doen.
Voor de productie van velgen wordt verchroomd staal, roesvast staal en aluminium gebruikt. De stalen velgen worden gemaakt van lange stroken staal die in het juiste velgprofiel geperst wordt.
De uiteinde van de strook worden in het velgbed gelast. Van dit profiel wordt een lange spiraal gewikkeld met de juiste velgdiameter. Deze spiraal wordt in hoepels geknipt en de uiteinden aan elkaar gelast.
Als laatste worden de nippelgaten en het ventielgat aangebracht. De gewone stalen velgen worden verchroomd. De velgen van RVS hoeven alleen maar gepolijst te worden.

Hoogwaardige velgen worden van aluminium-legeringen gemaakt. Veel gebruikte legeringen zijn AA6061 en AA6082.
Velgen van de aluminium legering AA7075 hebben de grootste sterkte. Voordeel van het gebruik van aluminium is dat het licht is, makkelijk in ingewikkelde profielen is te extruderen, dat aluminium beter geschikt is om op te remmen dan staal, dat aluminium de warmte beter afvoert tijdens het remmen en dat aluminium geen oppervlaktebehandeling nodig heeft.

De aluminium velgen worden gemaakt van lange extrusieprofielen. Bij het extruderen wordt het zachte aluminium door een matrijs geperst waarin de gewenste vorm van de velg is uitgespaard. Met extruderen kan bijna elke profieldoorsnede gemaakt worden, zowel ingewikkelde open als gesloten profielen. De extrusieprofielen worden vervolgens tot een lange spiraal gewikkeld en in hoepels geknipt.

Bij aluminium velgen met doosvormig profiel worden de uiteinde met behulp van pennen of profielbussen aan elkaar geperst. Bij aluminium velgen met open profiel worden de uiteinden gelast. Als laatste worden weer de nippelgaten en het velggat aangebracht.
Om de velg meer sterkte en stijfheid te geven en om te voorkomen dat de velg uitscheurt door de grote trekkracht van de spaken worden de nippelgaten bij hoogwaardige velgen voorzien van stalen bussen.
Een hollekamer velg waarbij de bus aangebracht is in zowel het bovenste als onderste nippelgat heet dubbelgebust. Wanneer de bus alleen in het onderste nippelgat is aangebracht heet de velg enkel gebust.

Nippelgaten worden op een velg niet in de hartlijn van de velg aangebracht maar iets daarbuiten. In de nippelgaten die zich links van de hartlijn bevinden worden de spaken aangebracht die door de linker naafflens zijn gestoken.
In de nippelgaten die zich rechts van de hartlijn bevinden worden dan natuurlijk de spaken aangebracht die door de rechter naafflens zijn gestoken. Een velg kan links of rechts zijn. Als je het ventielgat boven houdt, bevindt bij een linkse velg het eerste nippelgat voor het ventielgat zich aan de linkerkant. Bij een rechtse velg bevindt het eerste nippelgat zich aan de rechter kant.
Voor het functioneren van het wiel maakt het niks uit of een velg links of rechts is. Wel moet er bij het spaken van het wiel rekening mee gehouden worden om te bepalen met welke spaak begonnen moet worden met vlechten.

Bij een velg kan de bus of nippelgat onder een hoek aangebracht worden zodanig dat deze naar de naafflens wijst. De spaaknippel wijst dan ook automatisch naar de juiste richting waardoor er minder spanning op de nippel en spaak komen.
Een velg waarvan de nippelgaten of bussen naar de naafflens zijn gericht heet een gedopte velg.
Het ventielgat in de velg wordt alttijd tegenover de las of penverbinding in de velg aangebracht.
Bij de las of penverbinding is de velg zwaarder. Door het ventiel aan de andere kant aan te brengen wordt de balans in het wiel zo veel mogelijk hersteld.

De doorsnede van elke velg voor gebruik met draadbanden is zodanig dat de hieldraad van de band door de luchtdruk tegen de zijkant van de velg wordt gedrukt. Om de band te monteren en demonteren is de velg in het midden voorzien van een diep bed.
Door de hieldraad van de band aan hierin te leggen komt deze aan de overkant van de velg iets omhoog. De hieldraad kan dan daar soepel over de rand van de velg gewipt worden.
Bij velgen worden de volgende drie type velgen onderscheiden:

• De Westwood velg
• De Endrick velg
• De doos of hollekamer velg

Bij de Westwood velg is de plaatstalen band rond omgebogen. Een Westwood velg is dan ook ongeschikt om te gebruiken in combinatie met een velgrem. Bij een stalen Endrick velg is de plaatstalen band zodanig om gebogen dat de velg een rechte zijkant heeft dat als remvlak gebruikt kan worden. Ook aluminium wordt in de vorm van Endrick velgen geëxtrudeerd.

Aluminium doos of hollekamervelgen zijn geëxtrudeerd met een grote holle ruimte. Hoe groter de holle ruimte hoe stijver en sterker de velg.
Een stijve en sterke velg heeft het voordeel dat die beter rond blijft. Er komt minder snel een slag in als de spaakspanning niet goed is.
Nadeel van een velg met een grote holle ruimte is dat het wiel daardoor veel minder vering geeft.
De hollekamervelg kan ook in de vorm van een vleugelprofiel geëxtrudeerd worden. Hierdoor wordt de luchtweerstand van de velg lager.
Een aërodynamische velg moet gecombineerd worden met een band die even breed is als de velg.
Bij montage van een bredere band is het aërodynamisch voordeel van de velg verdwenen.
Doordat de aërodynamische velgen ook sterker en stijver zijn kan met minder spaken worden volstaan om een sterk en goed rond wiel te krijgen.

De velgbreedte van de velg is de breedte van de velg op de plek waar de hieldraden in de velg komen te liggen.
De velgbreedte bepaald welke bandbreedte op de velg gemonteerd kunnen worden.
Bij een velgbreedte passen meerdere bandbreedtes. In tabel 2 zijn richtlijnen gegeven.

De bandbreedte mag niet te klein worden gekozen omdat anders de hieldraad niet goed in de velg blijft liggen.
Tegenwoordig is het op mountainbikes een trend om een smalle velg te combineren met een brede band.
Ook dit is niet verstandig omdat de trekkracht van de band te veel naar buiten is gericht. Hierdoor kan de wang van de band uitscheuren of zelfs de zijflank van de velg (in combinatie met slijtage van de zijkant door de velgrem).
De velgdiameter is de diameter van de velg op de plek waar de hieldraden van de band in de velg komen te liggen. Om te passen moeten diameter van de band en velg precies gelijk zijn.
Op een velg met een ETRTO-maat van 16-622 passen banden met ETRTO-maat van 25-622, 28-622 en 32-622.
De maat is meestal op de velg aangegeven.
Natuurlijk moet het aantal nippelgaten in de velg overeen komen met het aantal flensgaten in de naaf. Standaard is 36 spaken in een wiel.
Er zijn ook velgen voor andere aantallen spaken.

De zijflank van de velg kan dienen als remvlak voor de velgrem. Stalen velgen hebben in de regen een slechte remwerking zodat het niet verstandig is deze velgen te gebruiken voor velgremmen. De remwerking van een aluminium velg kan verbeterd worden door de zijkant te voorzien van een keramische coating.
Vooral in de regen werken aluminium velgen met een keramische coating beter dan kale aluminium velgen. Een tweede voordeel van de keramische coating is dat de velg veel minder snel slijt door het remmen.
Door veelvuldig te remmen slijt de zijflank van een aluminium velg. Op den duur is de zijflank dan zo versleten dat die niet meer sterk genoeg is om de band vast te houden. Vooral wanneer veel in de modder of zand wordt gereden is het verstandig om een velg met keramische coating te monteren. Aluminium velgen worden vaak geanodiseerd. Een gewone anodiseerlaag dient om de velg te verfaaien.
De adoniseerlaag slijt snel van de velg door het remmen. Velgen kunnen ook hard geanodiseerd zijn.
Deze anodiseerlaag slijt niet van de velg. De harde anodiseerlaag is veel slijtvaster dan het kale aluminium.
De remwerking van de velgen kan sterk verschillen per merk en bij gebruik van verschillende remblokken.
Informatie hierover is echter zeer lastig te verkrijgen.

Om een wiel probleemloos te kunnen spaken moet de velg perfect rond en vlak zijn.
Dit is te controleren door twee velgen tegen elkaar aan te leggen.
Als ze niet goed tegen elkaar gelegd kunnen worden is een van velgen niet goed.