Fietswiel, spannen en richten.

Bij een  fietswiel dat net is gevlochten moeten de spaken op de juiste spanning worden gebracht. Ga hierbij altijd voorzichtig en sekuur te werk.

Als je de spanning van de spaken gelijkmatig op spanning brengt. Zal het wiel al redelijk goed gericht zijn en is het narichten van het wiel niet zo moeilijk meer. Een gebruikt wiel moet gericht worden als er een slag in het wiel zit of als er een of meerdere spaken zijn of moeten vervangen. Bij het vervangen van de spaak moet ook altijd de nippel vervangen worden. Dij de meeste wielen dienen de kettingtandwiel. cassette of het freewheel verwijderd te worden om een spaak aan de kettingzijde te kunnen vervangen.

Nippelsleutel

Een nippelsleutel is een gereedschap dat wordt gebruikt bij het onderhoud en de reparatie van spaken in fietswielen. Het heeft meestal een ronde stuk metaal met daarin verschillende inkepingen voor verschillende spaaknippel maten. Dit is ontworpen om in de smalle ruimte tussen de spaken te passen.  Door de nippels met de sleutel te draaien, kan men de spanning van de spaken aanpassen om het wiel recht en evenwichtig te maken. Een nippelsleutel is een essentieel hulpmiddel voor wielmonteurs en fietsliefhebbers om de prestaties en stabiliteit van fietswielen te optimaliseren.

Naafcontroleur

Een naafcontroleur is een hulpmiddel dat wordt gebruikt bij het onderhoud en reparatie van fietswielen. Het bestaat meestal uit een speciale gebogen metaal met twee armen eraan die op de band rusten en in het midden van het gereedschapstuk zit een bus dat in en uit gedraaid kan worden. Door de naafcontroleur op de naaf van het wiel te plaatsen, kan men controleren of het wiel goed gecentreerd is. Het instrument meet de afstand tussen de naaf en de stelbus, door aan beide kanten van de naaf te meten kan het midden betaald worden van de velg. wat helpt bij het beoordelen van de symmetrie van het wiel en of aanpassingen nodig zijn is om regelmatig te meten.

Paraplu gespaakt.

Bij een paraplu-gespaakt wiel moeten de spaken rechts een hogere spanning hebben dan links. Het is voor het richten van het wiel makkelijker om de nippel bij alle spaken even ver op de spaak te draaien en dan alle spaken even veel aan te draaien. Vervolgens de zij- en hoogteslagen weg te werken en dan pas het wiel paraplu te trekken. Als de spaaklengte correct is vastgesteld, is slechts een lichte aanpassing van het wiel nodig om het te ‘parapluriichten’. De laatste stap omvat het centreren van de naaf, ervoor zorgen dat deze zich in het midden bevindt, en het verwijderen van eventuele hoogte- en zijslagen in het wiel. Voor het goed richten van het wiel is een richtblok of wielrichter nodig.

Dit betreft een blok met een vork waarin het wiel wordt geklemd. Aan dit blok zijn voelers bevestigd die tegen de velg worden geplaatst. Aan het geluid is te horen waar de velg aanloopt. Een wiel is goed gericht als de zijslag kleiner is dan 0,5 mm en de hoogteslag kleiner dan 0,7 mm.

Het fietswiel spannen en richten handelingen.

Het spannen en richten van een fietswiel is een proces dat vereist om de spaken op de juiste spanning te brengen. En ervoor te zorgen dat het wiel recht en gecentreerd is. Hier zijn de stappen voor je beschreven:

1. Breng alle spaken op gelijke spanning.

Draai de nippels op elke spaak zodanig aan dat er nog net een draadgang van de schroefdraad zichtbaar is op de spaak. Dit zorgt ervoor dat alle spaken in het wiel in principe dezelfde spanning hebben.

2. Span de spaken gelijkmatig aan.

Draai de nippels op elke spaak een of twee slagen vast totdat de spaken goed strak op spanning staan. Je kunt de spanning controleren door te voelen of te luisteren naar de toonhoogte die de spaken maken. De bedoeling is om een gelijkmatige spanning in het hele wiel te bereiken.

3. Plaats het wiel recht in de wielrichter.

Zorg ervoor dat de as van het wiel aan beide zijden in de asholte van de wielrichter ligt. Dit zorgt ervoor dat het wiel stabiel is en goed is gepositioneerd voor verdere aanpassingen.

4. Werk zijslagen weg.

Gebruik voelers om te bepalen waar zich zijslagen in de velg bevinden. Draai de spaken wat losser waar de zijslag is en de tegenoverliggende spaken in dezelfde mate strakker. Herhaal dit proces totdat er geen zijslagen meer zijn en het wiel recht is.

5. Werk hoogteslagen weg.

Als er bulten (hoogteslagen) en kuilen (laagteslagen) in de velg zijn, pas dan de spanning van de spaken aan om deze te corrigeren. Draai de spaken aan de ene kant van de bult strakker aan en aan de andere kant van de kuil wat losser. Als het wiel ovaal is, draai de spaken aan de korte as losser en aan de lange as strakker.

6. Centreer het fietswiel.

Controleer of het wiel goed gecentreerd is, wat betekent dat de velg aan beide zijden even ver van de borgmoeren ligt. Pas indien nodig de spanning aan op de 18 spaken om het wiel naar de gewenste positie te trekken.

7. Kraak het wiel.

Dit proces verwijdert torsiekrachten in de spaken die zijn ontstaan tijdens het spannen. Dit kun je bereiken door de velg op de rand van een werkbank te plaatsen en druk uit te oefenen aan beide zijden van de velg om de spaken te laten kraken.

8. Controleer het wiel op nieuwe slagen.

Na het kraken moet je het wiel opnieuw controleren op eventuele nieuwe slagen. Controleer ook de spaakspanning van alle spaken.

9. Eventueel spaken binden.

Als extra maatregel kun je overwegen de spaken te binden om de krachten gelijkmatiger over de spaken te verdelen. Dit kun je bereiken door dun ijzerdraad te gebruiken in combinatie met zachtsoldeer of door sterk garen te gebruiken in combinatie met epoxylijm.

Dit zijn de basisstappen voor het spannen en richten van een fietswiel. Het is een vaardigheid die oefening vereist, en het kan handig zijn om professioneel gereedschap te gebruiken, zoals een wielrichter, om de beste resultaten te bereiken.

Oorzaak spaakbreuk.

De belangrijkste oorzaken van spaakbreuk zijn een te lage voorspanning en te veel speling tussen de kop en de naaf. De oplossingen hiervoor zijn het verhogen van de voorspanning. Het borgen van de nippels om te voorkomen dat de nippels lostrillen. En het gebruik van messing tussenleg ringetjes waardoor de spaken goed in de naaf passen. Zorg ervoor dat je een borgmiddel gebruikt waarmee de spaaknippel nog kan worden losgedraaid.

fietswiel hoogte- of zijslagen.

Voordat je begint met richten, moet je eerst controleren of de hoogte- of zijslagen in een gebruikt wiel worden veroorzaakt door een ongelijke spanningsverdeling in de spaken of door plastische vervorming van de velg. Als de velg vervormd is zullen de spaken in de richting van de vervorming juist los staan. Als de vervorming door de spaken veroorzaakt zou zijn. Zouden de spaken juist strak moeten staan in de richting van de vervorming. Het is moeilijk om een verbogen velg recht te trekken door de spanning van de spaken te veranderen, en in de meeste gevallen is het beter om de velg te vervangen.