Lageronderhoud.

Het lageronderhoud van lagercartridges, losse balhoofdlagers en conische naaflagers is cruciaal om ervoor te zorgen dat ze soepel blijven draaien en een langere levensduur hebben. In deze uitgebreide handleiding laten we je stap voor stap zien hoe je dit moet aanpakken. Of je nu een ervaren fietstechnicus bent of gewoon je eigen onderhoud wilt leren, deze gids biedt gedetailleerde instructies om je te helpen de juiste stappen te nemen. Hiermee zorg je ervoor dat je lagers in topconditie blijven, wat resulteert in een betere prestatie van je fiets en een zorgeloze rijervaring.

Sesam, Open u.

Als je eenmaal de lagercartridge uit het balhoofd hebt verwijderd, heb je een vaste hand nodig om de punt van een scalpel (een dun, scherp mesje) tussen de lagerschaal en het zwarte (soms oranje) kapje te duwen. Wip nu met het mes het kapje voorzichtig omhoog, zodat hij losschiet. Het kapje heeft een rubberomhulsel, maar de binnenkant is van metaal, dus buig hem niet.

Schoon maken.

Gebruik een spuitbus met ontvetter.
Bevestig een tuitje zodat je de ontvetter goed gericht in de cartridge kunt spuiten.
Als hij vol met ontvetter staat, draai hem dan continu rond om het vet los te krijgen.
Blijf ondertussen ontvetter spuiten, net zolang tot de cartridge volledig schoon is.
Dit kost je 5 minuten en een paar spuitbussen, maar het gaat om het resultaat, dus doe het.

Afdrogen.

Gebruik een pluisvrije doek om de lager af te drogen: je wilt niet dat er stofresten achterblijven.
Pas nu heb je (als het goed is) een duidelijk zicht op de staat van de kogels.
Schijnen ze je tegemoet, dan is er niets aan de hand.
Zijn ze grijs of zwart, maar het oppervlak voelt nog wel glad aan, dan ga je verder met de servicebeurt.
Voelen ze ruw aan, gooi de cartridge dan weg.

Smeren maar.

Dan is het nu tijd om de boel in te smeren.
Wat voor merk je gebruikt, is minder belangrijk dan de hoeveelheid.
Wees vooral niet zuinig.
Omdat de kogellagers enigszins bedekt worden door de schaal, kan het zijn dat het smeer de kogels niet bereikt.
Zorg dat je het vet koste wat kost op z’n plaats krijgt, zodat de metalen oppervlaktes tegen elkaar beschermd zijn.

Goed afsluiten.

Nu de lager cartridge vol zit met vers, schoon vet, doe je het kapje er weer op.
Zoals we al zeiden, het kapje heeft een metalen binnenkant: heb je het eenmaal gebogen, dan past het niet goed.
Neem dus de tijd om het kapje rustig te plaatsen.
Gebruik je duimen om het goed en zonder al te veel druk op zijn plaats te drukken.
Je moet een soort van klikje voelen als het kapje op z’n plaats zit.

Losse lagers demonteren.

Balhoofden met lagers in een schaal kunnen met een scalpel of een soortgelijk mesje los gewipt worden.
Als er vet op de kogels zit, dan blijven ze als het goed is op hun plek zitten.
Zijn ze droog, dan kan het zijn dat sommige kogeltjes eruit vallen.
Gezien hun geringe grootte ben je ze snel kwijt.
En zelfs al vind je ze, dan zijn ze vaak moeilijk terug te plaatsen in de ring. Doe alles dus met beleid.

Schoon maken lagers.

Gebruik een spuitbus met ontvetter om de ergste vette troep te verwijderen, maak daarna de kogelring schoon met een pluisvrije doek. Pas goed op dat de balletjes niet uit de ring vallen – terugplaatsen is lastig, vooral zonder de ring te beschadigen.
Net als bij lagercartridges geldt: hoe meer de kogels stralen hoe beter.
Zien ze er dof uit, denk dan aan verplaatsen.

Controleer lagerschaal.

Maak nu de lagerschaal goed schoon.
Ze zullen ongetwijfeld een flinke dosis ontvetter nodig hebben.
In een zwart exemplaar zul je een zilveren cirkel zien (of een grijze lijn in een zilveren) op de plek waar de kogels in contact komen met de schaal.
Modder kan corrosie veroorzaken, met kuiltjes, scheurtjes en dus een slechte werking tot gevolg.

Kogelring terug plaatsen.

Als je de kogelring terug plaatst in de schaal , zorg er dan voordat de ring dobbert in een poel van vet.
Metaal op metaal zorgt voor de snelste slijtage van de kogels en de schaal.
Holtes in de lager kunnen zich bovendien gemakkelijk vullen met water, waardoor het vet sneller wordt afgebroken.
Dicht smeren dus.

Controleer de positie.

Het is van groot belang dat de kogelring precies op de juiste manier terug geplaatst wordt in de balhoofdcups, met de kogels richting schaal. Doe je het andersom, dan draaien ze gewoon niet.
Probleem is: tegen de tijd dat je door hebt dat ze verkeerd om zitten meestal als je de headset monteert heb je de kogels al gesloopt.

Demonteren conusnaven.

Voor conusnaven hebben we een paar conussleutels nodig om de as los te draaien en de lagers te bereiken.
Eenmaal los haal je voorzichtig de as uit de naaf.
Wees voorzichtig dat je de kogeltjes niet van hun plek stoot, of dat ze aan de as blijven kleven.

Verwijder kogels.

Verwijder voorzichtig met een scalpel de losse kogels uit beide kanten van de naaf – er moeten er 9, 10 of 11 per kant zitten.
Om ze gemakkelijker van hun plekte krijgen zonder ze te verliezen, is het een idee om de punt van de scalpel in te smeren met een beetje vet – zo blijven ze plakken.
Plaats de balletjes stuk voor stuk in een plastic bakje, zodat je ze niet kwijtraakt op de vloer.

Kogels ontvetten.

Spuit ontvetter over de balletjes en maak ze droog met een doek.
De balletjes moeten glimmen en er hetzelfde uitzien. Zie je deuken, misvormde kogels of donkere verkleuringen, dan loont het de moeite om ze te vervangen.
Bij naven is dit nog belangrijker dan bij het balhoofd.
Balhoofdlagers zijn goedkoop, het vervangen van je naaf (en opnieuw opbouwen van het wiel) is kostbaar.

Schoon maken lagerschaal.

Maak de lagerschaal schoon met wat ontvetteren een wattenstaafje.
Controleer daarna het oppervlak.
Het is belangrijk dat de kogels terug worden gelegd in een bedje van verse smeer.
Wees niet te zuinig: alles wat je er te veel op smeert, vindt vanzelf zijn weg naar buiten.
Wees ook voorzichtig als je de as terugplaatst dat je de kogels niet uit de schaalstoot.

Vastzetten conus en sluitmoer.

Nu de as weer teruggeplaatst is, is het zaak de conus en sluitmoer weer correct aan te draaien.
Hier moet je een beetje handigheid in krijgen.
Het is de bedoeling dat de lager zo is afgesteld dat hij soepel ronddraait zonder speling.
Zit er speling in de lagers, dan klinken de wielen niet alleen vervelend, het veroorzaakt ook extra slijtage aan de lagers.

Tips en Opmerkingen:

• Als je met naven bezig bent, zorg dan dat je een plastic bakje in de buurt hebt om je losse kogels in te doen.
  Als ze weg rollen , rollen ze altijd naar moeilijk bereikbare plaatsen. Vooral onder de werkbank is een gewilde plek.
• Een magnetische schroevendraaier maakt het al een stuk gemakkelijker om de kogels uit de naaf te verwijderen.
  Koop er één of haal een gewone schroevendraaier een paar keer in dezelfde richting over een koelkastmagneet.
• Gebruik rubber werkhandschoenen om je te beschermen tegen vette handen.
  De handschoenen moeten dun genoeg zijn om op de kleinste plekjes te kunnen werken.
  Tegelijk zorgen ze ervoor dat je aanzienlijk minder hoeft te schrobben tijdens het handen wassen.