Pedaallagers.

Het smeren van het klikmechanisme van je pedalen is een slimme zet om ervoor te zorgen dat ze jarenlang soepel blijven functioneren. Echter, zelfs met de juiste smering, kunnen pedaallagers na verloop van tijd slijtage vertonen en speling ontwikkelen. Maar voordat je overweegt om je trouwe pedalen weg te gooien, laten we je een waardevolle tip geven: de lagers zijn vaak eenvoudig te vervangen.

In dit artikel behandelen we de versies van pedalen met ingeschroefde assen, hoewel de principes grotendeels van toepassing zijn op pedaalversies met schroefdoppen aan de buitenzijde. Het vervangen van pedaallagers is een kosteneffectieve manier om nieuw leven in je pedalen te blazen en te voorkomen dat je favoriete pedalen voortijdig met pensioen moeten.

Of je nu een doorgewinterde fietstechnicus bent of gewoon geïnteresseerd bent in het onderhouden van je fiets, de kennis over het vervangen van pedaallagers kan van onschatbare waarde zijn. Dus laten we samen ontdekken hoe je deze essentiële reparatie kunt uitvoeren en je geliefde pedalen een tweede kans kunt geven.

Maak pedaal los.

Veel fietsenmakers en thuisklussers hebben littekens op hun knokkels, door scherpe tandwielen en plots losschietende pedalen. Er is maar één veilige manier om pedalen los te maken: zet de fiets tegen de muur of laat hem vasthouden. Draai de betreffende crank in de voorste stand. Steek de pedaalsleutel op het pedaal, of in het geval van een inbussleutel achter in het pedaal. Zet nu je voet op het pedaal. Pak nu de sleutel helemaal aan het einde vast. Trap het pedaal naar beneden en trek de sleutel omhoog. Als de sleutel maar lang genoeg is, krijg je zo ieder pedaal los, zonder bloedende knokkels!

Types.

Voor sommige pedalen heb je een speciaal gekarteld stuk gereedschap nodig, Shimano’s TL-PD-73 is bruikbaar voor veel merken. Andere pedalen hebben een 6-kantige passing zodat je geen specifiek gereedschap nodig hebt.

Draai los.

Een bankschroef werkt hier het best en veiligst. Klem het pedaal, eventueel met kartelde kunststofsleutel, rechtop in de bankschroef. Een grote bahco past op iedere pedaalkooi. Een linker pedaal draai je linksom open, een rechter pedaal rechtsom.

Alles nieuw.

Een pedaallager heeft het zwaar te verduren. Hij is dun, moet al jouw kracht overbrengen en krijgt een gigantische dreun als je eens valt. Het kan bestaan uit een dubbel kogellager, of een glijlager plus een kogellagertje. Nu het pedaal half uit elkaar ligt kan je speling en slijtage makkelijk opsporen.

Helemaal uit elkaar.

Kijk goed hoe de lagering opgebouwd is, en wat de volgorde van de onderdelen is. Maak desnoods aantekeningen, dit wil je niet door elkaar halen! Zet een inbussleutel rechtop in een bankschroef en steek het pedaal erop. Met een steeksleutel of bahco draai je het bovenste moertje van de as.

Som der delen.

Stal alle onderdeeltjes op volgorde uit op een schoon stuk werkbank. Maak alle delen schoon en leg ze terug op volgorde. Denk ook om de afdichtingsringetjes! Voor de binnenkant van het pedaal heb je vaak een kwast of tandenborstel en ontvetter nodig. Vervang nu de beschadigde of versleten delen en controleer of ze gelijk zijn aan de oude onderdelen.

In elkaar met vet.

Smeer de as in met goed kogellager vet en assembleer in omgekeerde volgorde van het monteren. Let op dat je de afdichtingsringen niet binnenstebuiten plaatst, dan doen ze hun werk niet meer.

Lagertjes

Zie je hoe klein de balletjes zijn die jouw kracht moeten opvangen? Vertroetel ze met nieuw vet en vervang ze als ze niet meer mooi glimmen. Ze zijn vaak los te vervangen en ook hier geldt: de hele kogelbaan vol en dan een eruit. Het is gepriegel maar met dik vet plak je ze op hun plaats.

Lagers stellen.

Steek de as weer op de inbussleutel. Draai de stel- en borgmoer op hun plaats. Draai de stelmoer aan tot het lager spelingsvrij draait, zonder dat het onderspanning of stroef loopt! Vervolgens draai hem dan een achtste slag los en draai de borgmoer vast. Controleer het lager op speling en soepelheid en herhaal het afstellen indien nodig.

Monteer de kooi.

Smeer het binnenwerk van het pedaal helemaal vol met kogellager vet. Waar vet zit, komt geen vocht, en schoon lagerwerk gaat veel langer mee. Denk ook aan de schroefdraad die straks het pedaal op zijn plaats houdt, als die vervuilt krijg je over een jaar het pedaal niet meer uit elkaar. Schuif de kooi op z’n plaats en draai hem stevig vast, overtollig vet pers je vanzelf naar buiten.

Als nieuw.

Wees trots als het pedaal weer soepel draait.
Voorlopig gaat dat door het extra vet wat zwaarder maar wel zonder speling en kraakvrij.
Check of de uitwendige schroeven nog goed vastzitten.
Spuit de veren en klemmen in met olie om het klikken soepel te laten gaan.
Monteer het pedaal met montagepasta in de crank, veel rijplezier!

Tips en opmerkingen.

Als je snel de lagers van je pedalen wilt kunnen smeren, dan kun je daar ook een speciaal onderhouds gat voor boren (niet bij DX). Dat gaatje hoeft maar een diameter van 2,5 millimeter te hebben. Je boort ‘m in het midden van de pedaalbody. Nu kun je met een vetpistool de lagers smeren en zo oud vet wegspuiten. Het vet dient tevens als een bescherming laag, zodat modderen water niet in het pedaal kunnen dringen.

Heb je problemen met in- en uitklikken, dan ligt dat meestal niet aan het pedaal. De plaatjes aan de onderkant van je schoenen slijten sneller dan welk pedaal onderdeel ook. Vervang de schoenplaatjes dus eerst voor je die pedalen in de vuilnisbak kiepert.