Ketting onderhouden en vervangen.

Ketting onderhouden en vervangen is een essentieel aspect van fietsenzorg. Een goed onderhouden ketting verbetert de prestaties en verlengt de levensduur van je aandrijving, wat resulteert in soepelere schakelingen en een efficiëntere krachtoverbrenging. Deze uitgebreide handleiding behandelt alles, van het openen en sluiten van de ketting tot het smeren en schoonmaken. Of je nu een doorgewinterde fietstechnicus bent of een beginner op het gebied van fietsreparaties, deze gids biedt waardevolle inzichten en instructies om je te helpen je ketting in topconditie te houden. Leer hoe je je ketting kunt onderhouden en vervangen, en geniet van een soepele en zorgeloze fietstocht.

Ketting gereedschap.

Er is een enorme hoeveelheid aan kettinggereedschap verkrijgbaar. Een grote kettingpons is wel zo handig voor in de gereedschapskist, daarmee open en sluit je kettingen in een hand omdraai. Hierbij is de Park Tool CT-3 een grote favoriet. Maar de Park Tool CT-5 doet nauwelijks onder voor zijn grote broer, terwijl hij dankzij het kleine formaat makkelijk in je shirt of zadeltas past. Je kunt een versleten ketting herkennen met een liniaal, maar een kettingslijtagemeter is handiger om je regelmatig een check te doen. Snel en gemakkelijk in gebruik, plaats je de slijtagemeter tussen het vereiste aantal rollers. Als de slijtagemeter plat tegen de ketting ligt is de ketting versleten en aan vervanging toe.

Sluitschakels en pennen.

Quick links, Easy links, Power links – of hoe ze ook mogen heten – zijn een makkelijke manier om een ketting te openen en te sluiten. Shimano- en Campagnolo-kettingen gebruiken speciale pennen om de ketting te sluiten, de meeste andere kettingen gebruiken een sluitschakel. In het laatste geval kun je zonder gereedschap de ketting met je handen openen. Het is wel heel belangrijk om de juiste sluitschakel met een ketting te gebruiken. Maak geen combinaties van verschillende types, al lijken ze te passen. Je kunt sluitschakels voor 8-speed en 9-speed kettingen bijvoorbeeld niet op een 10- of 11-speed ketting monteren. Ook per merk verschillen de breedtes en dus de pinlengte. Het is aan te raden om een reserve sluitschakel of pen op voorraad te hebben, en mee te nemen met je reservebandje.

Ketting openen.

We gebruiken hier een Shimano-ketting, want de genoemde principes gelden voor alle kettingen. Met uitzondering van speciale sluit methodes. Vergelijk het aantal schakels van de oude ketting met de nieuwe, dan kun je die gelijk op de juiste lengte inkorten. Zonder oude ketting leg je de nieuwe op het kleinste kettingblad en de krans. Trek de uiteindes bij elkaar tot de ketting net onderspanning staat en niet meer tegen de achter derailleur aan komt. Gebruikt de ketting een speciale sluitschakel, zorg dan dat beide uiteindes van de ketting een binnen schakel zijn. voor een sluitpin heb je een binnen- en een buiten schakel nodig.

Sluitpen.

Een sluitpen is een betrouwbare manier om je ketting te sluiten, mits je hem goed gebruikt. Zorg als eerste voor het juiste type, bijvoorbeeld 9- of 11-speed. Steek de geleiderstift met de punt in de ketting en duw hem met de hand door. Gebruik dan een pons om de pin zelf in de schakels te duwen. Eerst voel je veel weerstand, hier draai je doorheen. Als je voor de tweede keer weerstand voelt, moet je stoppen. Haal gerust de kettingpons los om te kijken of je al te ver bent, verder duwen kan altijd nog. De pen moet aan beide kanten evenveel uitsteken, hierbij steekt de geleider stift volledig uit de schakel. Als de ketting goed geponst is, kan de schakel soepel en vrij bewegen.

Breekpen.

Bij Shimano-kettingen moet je de geleidestift van de sluitpen afbreken. Hiervoor gebruik je een tang of het gaatje in je kettingpons. Campagnolo-sluitpinnen hebben een geleider pin die je er zo uittrekt. Bij singlespeed- en andere brede kettingen kan je vaak ook de oude pin terug duwen. Ook 8- en 9-speed kettingen kunnen zo gerepareerd worden, al vormt die pin een zwakke plek die vaak later breekt, dus doe dit alleen in noodgevallen. Wil je een pin terug kunnen duwen, draai hem dan niet helemaal uit de ketting, anders krijg je hem er nooit meer in. Voor de nieuwste 10- en 11-speed kettingen is dit geen optie. De ketting zal al snel breken, als het al lukt.

Stijve schakels.

Stijve schakels worden veroorzaakt door de buitenplaten van de ketting, die tegen de roller aandrukken. De meeste kettingponsen hebben een tweede aambeeld, wat gebruikt wordt om stijve schakels op te lossen. Dit aambeeld zit het dichtst bij de drukstift. Draai de drukstift tegen de ketting aan en let op de positie van het handvat. Draai het handvat nu één achtste tot een kwart met de klok mee. Zo druk je op de pen om de buitenplaten wat te spreiden. Verwijder de kettingpons en voel of de schakel nu vrij beweegt. Herhaal dit indien nodig, maar dan vanaf de andere kant van de ketting. Zodra de schakelvrij beweegt moet je controleren of de pen nog gecentreerd in de ketting zit.

Versleten ketting.

Het is een wijdverspreide misvatting dat een ketting uitrekt naarmate hij verslijt. Wat er in feite gebeurt, is dat de binnen schakels slijten, daardoor wordt de ketting wel langer. Als de ketting versleten is, vervormt hij de tanden van de kettingbladen en cassette. Op den duur gaat de aandrijving hierdoor slechter schakelen, helemaal wanneer er onderdruk wordt geschakeld. Met een kettingslijtagemeter zoals de Rohloff Caliber kun je meten of je ketting is versleten. Een andere optie is om twaalf schakels te meten. Is het stuk ketting 308 millimeter of langer, dan is de ketting versleten en moet hij samen met de cassette vervangen worden.

Kettingverzorging – ketting onderhouden en vervangen.

De beste manier om de levensduur van je ketting te verlengen, is door hem regelmatig schoon te maken en te smeren. Bijvoorbeeld met een doek en een beetje ontvetter. Druppel na het reinigen je ketting in met smeermiddel, breng op elke schakel een druppel aan. Je ketting achteruit draaien en tegelijkertijd smeren is een snelle methode, maar je brengt dan te veel smeermiddel aan. Smeer de buitenkant van de ketting niet. De tandwielen hebben al helemaal geen olie nodig! Als je klaar bent, veeg je het overtollige smeermiddel van de ketting met een doek. Smeer de ketting na elke natte rit, anders zal hij snel gaan roesten. Check de ketting regelmatig op slijtage en vervang hem indien nodig.